بلوغ
دوران پس از مدرسه ابتدایی که فرزندان ما به مدرسه راهنمایی می روند در ایران
مصادف با زمان بلوغ است.
بلوغ مهم ترین فصل زندگی هر کس و دارای سه مرحله است که یکی پس از دیگری رخ می
دهد.
- بلوغ جسمی
- بلوغ روانی
- بلوغ اجتماعی
| بلوغ جسمی |
بلوغ در هر فرد بر اساس ویژگیهایی حادث می شود.
1- یکی از عوامل تعیین سن بلوغ توارث است. اعضای یک خانواده تقریبا در یک سن
ثابت بالغ می شوند.
2- سن بلوغ بر حسب منطقه جغرافیایی و آب و هوایی تفاوت می کند. در مناطق گرمسیر
حدود 10-8 سالگی
در مناطق معتدل حدود 14-13 سالگی
و در مناطق سردسیر مانند قطب شمال تا حدود 25-20 سالگی به تاخیر می افتد.
3- تغذیه عامل دیگری در تعیین سن بلوغ است. اگر فرزندان ما تغذیه درستی داشته
باشند تمام مراحل رشد را به درستی طی می کنند.
4- اندازه احساس جنسی نیز در تعیین زمان بلوغ موثر است.
احساس جنسی یک تمایل عادی در انسان است که از تولد تا مرگ وجود دارد منتهی هر
کس درجاتی از این احساس را می فهمد. اگر احساس جنسی فرزندان ما کامل باشد زود
بالغ می شوند.
وقتی برخی از بچه ها احساس جنسی بالا یا پایین دارند موعد بلوغ آنها نیز جلو
یا عقب می افتد.
عوامل بسیار دیگری در تعیین زمان بلوغ تاثیر دارند.
با این وجود می توان گفت یکی از زیباترین وقایع دوران حیات هر فرد واقعه بلوغ
است. دستگاه های متعددی در تن و روان ما باید به دقت و در نهایت سلامت و به
موقع، حرکتی هماهنگ را به انجام رسانند تا یک نوجوان بالغ شود.
| آیا می دانید |
1-والدین پیش از
بلوغ و در هنگام رخ دادن آن و پس از بلوغ موظف به انجام تکالیفی هستند،
آنها باید بچه های خود را پیش از بلوغ برای این اتفاق مهم آماده کنند.
- پدران به پسران آگاهی دهند و مادران به دختران .
- اگر ما خانواده ای هستیم که اعضای آن در سن 13 سالگی بالغ می شوند والدین یک
سال پیش از این سن، موضوع را به شکلی دوستانه و مهربان برای فرزندان خود
بگویند. آن چنانکه خاطره خوشی در ذهن آنها ایجاد کند.
فرزند خود را در آغوش بگیرید و به آرامی به او بگویید قرار است اتفاق خوبی
افتد .
2- در جریان بلوغ نقش حامی را برای فرزندان خود ایفا کنید و به آنها اطمینان
دهید که می توانند به شما تکیه کنند و همه چیز را بگویند.
- با آنها با محبت و آرامش برخورد کنید تا از دختر یا پسر بودن خود متنفر
نشوید.
- آگاهی فرزندان ما از جریان بلوغ به سود آنهاست.
- یک پدر و مادر خوب از مرحله بلوغ فرزند خود مطلع می شوند.
- فرزندان ما ( به ویژه دختران ) از واقعه بلوغ می ترسند، آگاهی آنان از هراس
وا اقدامات نادرست آنها جلوگیری می کند.
3- به مناسبت بلوغ فرزند خود جشنی بر پا کنید و در مراسم جشن کادوئی ماندگار به
آنان هدیه دهید. یادگاری که همیشه خاطره این واقعه را به زیبایی در ذهن آنها
زنده کند.
4- در جریان بلوغ فرزندان خود ( به ویژه دختران ) را یاری کنید که احساس امنیت
کنند.
پس از بلوغ به مدت دو سال باید به فرزندان ( به خصوص دختران ) کمک کرد تا این
مرحله را بخوبی سپری کنند.
5- در جریان بلوغ مراعات بهداشت را به فرزندانمان آموزش دهیم.
| ویژگیهای بلوغ از دید پزشکی |
1- علامت های جسمی پیش از بلوغ
پیش از بلوغ در دختران و پسران تغییرات جسمانی بوجود می آید.
در دختران تورم پوست چهره – پیدایش جوش – ( غرور جوانی ) افزایش حجم غده
تیروئید – تجمع چربی در بخش هایی از بدن و تغییراتی در اندام های ظاهری
در پسران – ظهور جوش جوانی- تورم اعضای چهره – افزایش حجم غده تیروئید تیره شدن
پشت لب ( از کرکهای مشکی و بور ) رویش مو در برخی اندامها و سایر تغییرات
جسمانی .
2- علامت های روان شناختن بلوغ
در این زمان فرزندان ما بی تفاوت می شوند. آنها هنوز سرگرم بازی های کودکانه
هستند. هیچ گونه احساسی ندارند که اتفاقی در راه است هیچ گوه ادراکی از موقع و
زمان ندارند هیچ احساس و بازتابی از اینکه چه خواهد شد ندارند.
اما علائم دیگری دارند.
- سردرگمی ذهنی (
گاهی باید دو سه بار آنها را صدا کرد تا پاسخ دهند ) .
- سقوط تحصیلی ( سه تا چهار ماه پیش از بلوغ بوجود می آید و تا یک تا دو سال پس
از بلوغ ادامه دارد ) .
- سردرگمی در دختران بیش از پسران است.
- اختلال خواب
- فزونکاری ( به خصوص در پسران ) فعالیتهای خود را به سرعت انجام می دهند.
- کج خلقی
- حساسیت بیش از معمول
- پرخاشگر می شوند، به هر محرکی پاسخ تند می دهند، زود عصبانی می شوند و دعوا
می کنند.
- شادی بیش از حد ( بی سبب می خندند )
- تازه بالغین همه چیز را زیبا می بینند ( مثلا رنگ ها را آنچنان می بینند که
ما هیچ وقت نمی بینیم ( این احساسات به دلیل ترشح زیاد تیروئید و هیپوفیز و
احساس جنسی شدید است)
- شادی علامت طبیعی تازه بالغین است آنها باید شاد باشند و رنگهای روشن بپوشند.
- افسردگی – غصه خوردن و تمایلات خودکشی غیر طبیعی است.
ما در دوران بلوغ موظف ایم که فضای خانه را شاد نگه داریم.
برای دخترها و پسرها جداگانه مهمانی بگیریم و دوستان همسن و سال آنها را دعوت
کنیم.
از ویژگی های این دوره تضاد بچه ها با والدین است این خصویت تا چهار سال ادامه
دارد این صفت عادی و طبیعی است.
در این گونه موارد سر به سر فرزندان خود
نگذارید.
• هیچ گاه با آنها مبارزه نکنید. اگر مخالف شما بودند سکوت کنید و هیچ نگویید.
| سایر ویژگیها |
• پرحرفی ( دخترها دو برابر پسرها حرف می زنند ) به آنها اجازه دهید حرف بزنند.
• با تازه بالغین دعوا و مباحثه نکنید با آنها مدارا کنید.
• احساسات بچه ها دراین دوره اغراق آمیز می شود.
• پرخوری یا کم خوری – تندی حرکات یا گریه زیاد نشانی از بلوغ با خود دارد.
• در پسران گرایش شدید به عملیات قهرمانانه می بینیم.
• در این بحران گاهی با موارد سختی روبه رو می شویم، دعوا – فرار از خانه-
اعتیاد و .....
در فاصله بلوغ جسمی و بلوغ روانی جسم بیش از روان رشد می کند لذا جسم بر روان
تسلط دارد به همین علت دوران بحران نامیده می شود.
3- حوادث فیزیولوژیکی پس از بلوغ
در جریان بلوغ سلولهای ما به دو دسته تقسیم می شوند.
الف ) – سلولهای غدد مترشحه داخلی
ب ) – سلولهای سایر اندام ها
الف ) غدد مترشحه داخلی در جریان بلوغ نقش بسیار حساس و ارزشمندی را ایفا می
کنند. غددی مانند هیپوفیز- هیپوتالاموس در مغز و تیروئید و .... آن زمان که
کوچک هستیم تیموس که بعدها از بین می رود. غده فوق کلیه- تخمدان ها – بیضه ها
که همه دچار تغییرات خاصی می شوند.
ب ) سلول های اندام هایی مانند عضلات، مفاصل، اسکلت بدن، و تمام دستگاه های
انسان در جریان بلوغ تغییر می کنند.
بلوغ یک انقلاب تمام عیار حقیقی در تمام جسم انسان است.
ترشحات اندام های داخلی زیاد می شود. از میان تمام غده های داخلی دو غده پیش از
بلوغ هیچ ترشحی ندارند ولی پس از بلوغ شروع به کار می کنند.
در لحظات پیش از بلوغ یک آمادگی همگانی وجود دارد که نشان از وقوع حادثه ای
است. تمام سلول های بدن از سلولهای دیواره قلب تا دیواره برونش آماده انجام یک
حرکت ثمربخش دسته جمعی هستند.
تمام این دستگاه ها زمانی بی هیچ خبر قبلی همه با هم شروع به ترشح می کنند.
• بلوغ در دختران همراه با ترشح هورمون فولیکولین ( یا استروژن ) که به آن
هورمون عشق می گویند آغاز می شود. این هورمون باعث شادابی، احساس خوب وعلاقه به
زندگی را در یک خانم بوجود می آورد و تا زمان یائسگی ادامه دارد.
• هورمون استروژن و پروژسترن در خانم ها شروع به ترشح از تخمدان می کنند. تقویم
28 روزه خانم ها با تغییرات خلقی آنها مربوط است. دفع اسپرم از پسران نیز نشان
بلوغ آنهاست.
| بلوغ روانی |
حدود چهار تا شش سال پس از بلوغ جسمی، بلوغ روانی حادث می شود.
ویژگی بلوغ روانی مخفی بودن آن است. بلوغ جسمی علائم جسمی دیدنی دارد اما بلوغ
روانی فرآیندی است که ظهور خارجی واضح و آشکار ندارد. ما این بلوغ را از روی سه
نتیجه وقوع آن در می یابیم :
الف ) ثبات : فرزندان ما در این مرحله به آرامش و وقار می رسند.
ب ) خود شیفتگی : فرزندان ما به خودشان توجه می کنند. زمانی را در کنار آیینه
می گذارند . این خصلت چنان مهم است که اگر نوجوانی به فکر خودش نباشد و
ناآراسته باشد می توان به افسردگی او پی برد و او را نزد کسی برد که معالجه اش
نماید.
ج ) عاشق پیشه گی رفتار طبیعی دوران بلوغ است این عشق ممکن است در عالم خیال
باشد یا درعالم واقع، اگر فرزندان شما عشقی داشتند، شما آرام باشید.
در مورد داستانهای عاشقانه فرزندان باید سیاست و مدارا نمود و گرنه افسردگی،
خودکشی یا ازدواج مخفیانه یکی از سه راه شایع غلط در میان نوجوانان است.
علامت های آسیب شناختی عشق- افسردگی ، گیجی، توهم، عدم تعادل جسمانی، بیقراری،
کم اشتهایی، سقوط یک باره تحصیلی و .....
- عشق دوره خاصی دارد.
- اگر عشق در دوره بلوغ اتفاق نیفتاد فرد اشکال دارد شاید بعدها در نیمه راه
زندگی جدی آینده ، فکر عشق افتاد.
- پس از بیست سالگی عشق را باید به فراموشی سپرد. باید به دنبال یک همراه – یک
همسر لایق و شایسته بود.
| بلوغ اجتماعی |
چند سال پس از بلوغ روانی، بلوغ اجتماعی پدید می آید. بلوغ اجتماعی در حدود
بیست سالگی حادث می شود.
علاقه به شغل و تحصیلات خاص- انجام فعالیت اجتماعی و قابل مشاوره شدن از علائم
بلوغ اجتماعی است.